Oni koji upravljaju i iskreno žele da društvo usavrše i izmene nabolje, trebalo bi da imaju u vidu da će u tom poslu, osim vidljivih i poznatih protivnika, imati i drugih smetnji i otpora o kojima moraju da vode računa, jer su vrlo opasni, upravo stoga što su spori, nevidljivi i podmukli.

Neophodnim, velikim i korisnim promenama koje, rušenjem ili ukidanjem starih ustanova, društvenih tela i svih oblika svakodnevnog života, teže za potpunom izmenom društva, suprotstavljaju se ljudi zbog svojih utvrđenih navika, ličnih interesa, ili sujete. I to je vidljivo. Međutim, u tim ustanovama, telima i oblicima samim postoji jaka unutrašnja težnja da traju takvi kakvi su. Pa i kad snage koje teže promenama i novinama uspeju da ih potisnu i, prividno, potpuno izmene, one nisu stvarno mrtve, nego strpljivo čekaju i vešto iskorišćuju svaku priliku da se vrate u prvobitno stanje.

Tako oni koji se bore za novo i bolje imaju, pored poznatih, još i svoje nevidljive protivnike, i to u samoj prirodi stvari, a konzervativni ljudi svoje saveznike.

---

Izvor: Ivo Andrić, Znakovi pored puta, sabrana djela Ive Andrića. Udruženi izdavači: Svjetlost Sarajevo, Prosveta Beograd, Mladost Zagreb, Državna Založba Slovenije Ljubljana, Misla Skopje, Pobjeda Titograd. Knjiga šesnaesta, dopunjeno izdanje, str. 114.